ماجرای  گمشدن گودال های بزرگ روی "سرس"

بیشتر کوتوله ها و مورد های مشابه و هم اندازه ی سرس در منظومه ی خورشیدی دارای گودال های بسیار بزرگ هستند  که از برخورد با باقی مانده های اجرام اسمانی از میلیارد ها سال پیش در زمان شکل گیریه منظومه ی خورشیدی به وجود امده است.اما سرس فاقد این گودال ها است.

در یک مقاله منتشر شده در (روابط طبیعی) Nature Communications, یک تیم از محققان از اموزشگاه تحقیقاتی جنوب غربی ( Southwest Research Institute ) پی بردند که سرس از نحوه توزیع و اندازه گودال های بزرگ که محققان توقع دیدن ان را بر روی سطح زمین ان داشتند فاقد است.

طبق مدل های پیش بینی شده سرس باید دارای حداقل 10 تا 15 عدد گودال به پهنای 400 کیلومتر و 40 عدد گودال به پهنای 100 کیلومتر باشد.اما با استفاده از فضا پیمای سپیده دم ناسا   DAWN)) تیم ناسا تنها توانست 16 عدد گودال به پهنای بیشتر از 100 کیلومتر و کمتر از 280 کیلومتر پیدا کند.

انتظار میرود که سرس در نزدیک 4.5 میلیارد سال گذشته شکل گرفته باشد درست زمانی که منظومه خورشیدی ما شروع به شکل گیری کرد.از برخورد شی های کوچک تر که به وسیله نیروی گرانش به هم نزدیک شدند بزرگ شد تا به اندازه ی امروزی رسید.

تئوری اصلی این است که سرس هم مثل سیارک های  دیگر کمربند اصلی در محل خود شکل گرفته است.ان ها باقی مانده ی بهم پیوستگی سیارات هستند.

در زمان استفاده از داده های توپوگرافی فضا پیمای سپیده دم ناسا   DAWN))،"مارچی" و تیمش تعداد زیادی گودال پیدا کردند،اما هنوز هم بزرگ ترین گودال دایره هایی با قطر 280 کیلومتر بود.عکس های گرفته شده از دیگر سیارک ها با سرس در اندازه و نوع توزیع گودال ها بسیار متفاوت است.

محققان فک میکنند که گودال ها در طول سال ها به تدریج به وسیله ی یخ های لایه زیرین زمین،،لبه ی ان ها رفته رفته ساییده شده تا جوری میشود که دیگر این گودال ها دیده نمیشوند.حتی این امکان وجود دارد که این یخ ها مانند یک اتشفشان به بیرون بریزند.اما به اندازه ی کافی برای گودال های بزرگ و عمیق موثر نیستند

وقتی DAWN از سیارک کوچکتر vesta که تقریبا نصف سرس است عکس گرفت مشخص شد که دارای  گودال های بسیار بزرگی که تقریبا 500 کیلومتر است و یک طرف کامل ان را در برمیگیرد است.

سیارک کوچکتر vesta (که اولین ماموریت فضا پیمای ناسا   DAWN)) بود)  دو عدد گودال دارد که هر کدام بزرگتر از 400 کیلومتر هستند.بر این اساس سرس باید 6.7 یا حتی 10 عدد گودال به اندازه ی بزرگتر از 400 کیلومتر داشته باشد ولی سرس فاقد گودال به این اندازه است.

بدون شک سرس در طول عمرخود این گودال هارا داشته است.خیلی دور از ذهن نیست که این گودال ها در بازه ی زمانیه طولانی ای محو شده اند.ولی با یک نگاه دقیق تر به سرس  محققان یک راه احتمالی  برای این مشکل گودال های ان پیدا کردند.

در واقع  ما یک فرو رفتگی 800 کیلومتری پیدا کردیم که ممکن است باقی مانده ی یک گودال باشد.این میتواند با مدلی که انتظار می رود سازگار باشد.

قدم بعدی برای "مارچی" و تیمش این است که فرایندی که باعث محو شدن گودال های بزرگ از سطح سرس شده است را پیدا کند.اگر این فرایند بر روی سرس ممکن باشد می تواند بر روی دیگر کوتوله ها یا سیارک ها اتفاق بیوفتد.این تحقیق می تواند یک نوع دیگر تکامل داخلی اجرام اسمانی را فاش کند.

منبع: Astronomy.com