نقشه برداری باد ها در یک دنیای بیگانه

در تحقیقات جدید باد هایی با سرعت 1.2 مایل (2 کیلومتر) بر ثانیه در اطراف یک سیاره خارج از منظومه شمسی کشف شد.

دانشمندان دانشگاه وارویک (the University of Warwick ) برای اولین بار یک سیستم آب و هوا در یک سیاره خارج از منظومه شمسی را به طور مستقیم اندازه گیری و نقشه برداری کردند.

سرعت این باد 20 برابر بیشتر از سریع ترین باد هایی است که در زمین اتفاق می افتد و در واقع هفت برابر سریع تر از سرعت صوت است.

تام لادن (Tom Louden) از گروه فیزیک نجوم دانشگاه وارویک گفت :« این اولین نقشه آب و هوا از خارج از منظومه شمسی است. در حالی که پیش از این باد در سیارات فراخورشیدی کشف شده بود، اما هیچ گاه یک سیستم آب و هوایی در خارج از منظومه شمسی را اندازه گیری و نقشه برداری نکرده بودند.»

محققان وارویک سرعت باد را در دو طرف سیاره دور دست 5،400 مایل در ساعت (8700 کیلومتر / ساعت) اندازه گیری کردند .

لادن گفت:« سرعت باد در اطراف HD 189733b با طیف سنجی با وضوح بالا از جذب سدیم در جو سیاره اندازه گیری شده است. با استفاده از اثر دوپلر مشخص می شود که طول موج طیف در حرکت جو نسبت به زمین تغییر می کند و به این ترتیب می توان سرعت باد را اندازه گیری کرد.»

لادن توضیح می دهد که این اطلاعات چگونه در اندازه گیری سرعت استفاده می شود:« سطح ستاره در مرکز روشن تر از لبه ها به نظر می رسد، به این ترتیب با عبور سیاره از مقابل ستاره مقدار نسبی نور مسدود شده توسط بخش های مختلف جو تغییر می کند. برای اولین بار ما از این اطلاعات استفاده کردیم تا سرعت باد را در سمت دیگر سیاره به طور مستقل اندازه گیری کنیم و به این ترتیب نقشه سرعت باد سیاره را بدست آوردیم.»

دانشمندان می گویند تکنیک های مورد استفاده در مطالعه سیارات مشابه زمین مفید هستند. پیتر ویتلی (Peter Wheatley) از دانشگاه وارویک گفت:« ما بسیار شگفت زده ایم که یک راه برای اندازه گیری سرعت باد در سیاره های دور دست پیدا کردیم. با توسعه تکنیک ما قادر به مطالعه جزییات بیشتر آب و هوایی در سیارات کوچک تر خواهیم بود. در نهایت این تکنیک به ما در نقشه برداری از سیستم های آب و هوایی سیارات زمین مانند کمک می کند.»

سیاره HD 189733b در کلاسی سیارات است که به عنوان «مشتری های داغ» شناخته می شوند و بسیار مورد مطالعه قرار گرفته اند. این سیارات بیش از 10 بار بزرگتر از مشتری هستند، با این حال 180 بار به ستاره خود نزدیک ترند و درجه حرارت 3,300° F (1,800° C) دارند. اندازه سیاره و فاصله نسبتا نزدیک به زمین، این سیاره را به یکی از اهداف مورد علاقه ستاره شناسان تبدیل کرده است. تحقیقات گذشته نشان داده است که سمت روز این سیاره سایه روشن از نور آبی با چشم انسان دارد و این موضوع می تواند نتیجه حضور ابر هایی از ذرات سیلیکات در جو آن باشد.

ترجمه: مائده فرهوش
منبع: [url=http://astronomy.com/news/2015/11/mapping-winds-on-alien-worlds]Astronomy.com[/url]