یک رویا، ماشینی که به فضا رفت، موشکی که به زمین بازگشت!

از زمان پرتاب اولین موشک به فضا، رفتن انسان به مدار زمین و اولین قدم روی کره ماه، دهه ها می‌گذرد و در طول این سال‌ها هر روز شاهد پیشرفت‌های شگفت انگیزی در فناوری فضایی بوده ایم. ماهواره‌هایی به دور زمین، کاوشگرهایی روی سطح مریخ، مدارگردهایی در سیارات دیگر و فضاپیماهایی در نزدیکی مرز منظومه شمسی کاوش می‌کنند. در میان همه اخبار فناوری فضایی، خبر جدیدی، افق‌های تازه ای را به سوی آینده زندگی بشر نشان داد؛ یک مأموریت فضایی از یک شرکت فضایی خصوصی که مرز تخیل و واقعیت را تغییر داد یعنی مأموریت فالکون هِوی با قوی ترین موتور که محموله ای عجیب را به فضا برد و سپس به زمین بازگشت، هرچند ناقص. محموله عجیبی که به فضا ارسال شد، خودروی شخصی ایلان ماسک است که با آدمکی به نام استارمن (Star Man) به سمت مریخ در حرکت است.   

اسپیس ایکس، رویای ایلان ماسک

شرکت فناوری‌‌های فضایی ‌(Space Exploration Technologies Corporation) یا به اختصار اسپیس ایکس (Space X) نام یک شرکت خصوصی تولید کننده موشک‌ها و فضاپیماهای پیشرفته است. این شرکت در سال ۲۰۰۲ توسط ایلان ماسک (Elon Mask)، بنیان‌گذار پی‌پل(paypal)  و تسلا موتورز تأسیس شد تا با هدف زندگی انسان در سیاره‌ای دیگر، انقلابی در صنعت فضایی به وجود آورد. این شرکت تنها شرکت خصوصی است که در دسامبر ۲۰۱۰ موفق به ارسال و دریافت فضاپیما از مدار شده است. در می ۲۰۱۲ زمانی که فضاپیمای دراگون محموله خود را به ایستگاه بین المللی فضایی تحویل داد، صفحه تازه‌ای از تاریخ بشر در فضا نوشته شد، مأموریتی که قبلا تنها توسط دولت انجام می‌شد. در سال ۲۰۱۷ اسپیس ایکس اولین موشک مداری را به فضا ارسال کرد که برای پرواز مجدد با موفقیت به زمین بازگشت.

شرکت اسپیس ایکس قصد دارد، نخستین گروه از انسان‌ها را در سال ۲۰۲۴ به مریخ بفرستد تا در سال ۲۰۲۵ به آنجا برسند. اما از ۲۰۱۸ برنامه ارسال تجهیزات به مریخ ارسال می‌شود. مأموریت‌های شرکت اسپیس ایکس پرخرج است و به نظر بلندپروازنه و تبلیغاتی می‌رسد اما با موفقیت این شرکت می‌توان امیدوار بود که ایلان ماسک روزی به رویای زندگی در سیاره‌ای دیگر دست پیدا کند.

فالکون هِوی، پرتاب موفق قوی‌ترین موشک، اما فرودی ناقص

فالکون هِوی (Falcon Heavy) یک پرتابگر فضایی طراحی و توسعه داده شده توسط اسپیس ایکس است. این پرتابگر از یک فالکون ۹ به عنوان قسمت مرکزی و دو بوستر از مرحله اول فالکون ۹ تشکیل شده است. موشک فالکون ۹ با ارتفاع ۶۷  متر در ۲۲ می ۲۰۱۲ برای ارسال اقلام مورد نیاز به ایستگاه بین المللی فضایی استفاده شده است. با فالکون هِوی، محموله قابل حمل به مدار نزدیک به زمین (LEO)، ۶۳۸۰۰ کیلوگرم خواهد بود البته این در حالی است که تمام سوخت مصرف شود و بوسترها بازیابی نشود. در مقایسه با این راکت، فالکون ۹ توانایی حمل ۲۲۸۰۰ کیلوگرم، دلتا ۴ (Delta IV Heavy) ۲۷۵۰۰ کیلوگرم، شاتل فضایی ۲۷۵۰۰ کیلوگرم و موشک ساترن ۵ (Saturn V) ۱۴۰۰۰۰ کیلوگرم محموله را داشتند. موشک فالکون هوی قدرتمندترین موشک در سال ۲۰۱۸ است و در آینده می‌تواند برای مأموریت‌های حامل انسان به ماه و مریخ مورد استفاده قرار گیرد.

در ۶ فوریه ۲۰۱۸ در ساعت ۳:۴۵ دقیقه بعد از ظهر به وقت EST فالکون هِوی خودروی تسلا رودستر را به عنوان محموله به فضا برد. البته این مأموریت با یک ساعت تأخیر انجام شد. در بازگشت این موشک به زمین، بوسترهای کناری با موفقیت بازیابی شد، اما مرحله اول قسمت مرکزی در مسیر بازگشت دچار نقص فنی شد و با سرعت بیش از ۴۸۰ کیلومتر بر ساعت به سطح اقیانوس کنار کشتی در نظر گرفته شده برای فرود برخورد کرد. فالکون هِوی در سال ۲۰۱۸  دو مأموریت دیگر برای قرار دادن ماهواره‌هایی در مدار برعهده دارد. این بار اسپیس ایکس، اشکالات قبلی را برطرف خواهد کرد تا بخش سخت بازیابی کامل موشک امکان پذیر شود. فالکون هِوی، نقش مهمی در حمل و نقل فضایی به مدار نزدیک به زمین (LEO) و مدار زمین ثابت انتقال (GTO) و فراتر از آن خواهد داشت. همچنین این راکت می‌تواند فضاپیمای دراگون را نیز حمل کند.

همان‌طور که گفته شد فالکون هِوی از فالکون ۹ مشتق شده است که مرحله جداسازی را کوتاه‌تر و اطمینان را بالا‌تر می‌برد. مرحله اول فالکون هِوی از سه بوستر تشکیل شده است، یک بوستر اصلی یا هسته و دو بوستر جانبی یا تقویت کننده‌ها که در دو طرف بوستر اصلی قرار می‌گیرند. مجموع ۲۷ موتور مریلین این سه بوستر، نیرویی معادل ۲۲۸۱۹ کیلونیوتون تولید می‌کنند که به اندازه کافی برای رانش اولیه‌ی این غول آهنی قدرت دارند. پس از رسیدن به مدار اولیه، از قدرت موتورهای بوستر اصلی کاسته می‌شود و بوسترهای جانبی از بدنه جدا شده و به سمت زمین باز می‌گردد و بر روی سکوهای شناور در اقیانوس فرود می‌آیند. بوستر اصلی مجددا روشن شده و به قدرت کامل خود بازمی‌گردد.

موتور مرحله دوم مریلین، مانند موشک فالکون ۹،  پس از پایان کار موتور اصلی و جدا شدن بوسترهای مرحله اول، موشک را به مدار زمین می‌رساند. این نسل از موشک‌ها قادر هستند چندین بار محموله را به مدار زمین ثابت (GTO) و مدار ژئوسنیک ببرند.

فرود دو بوستر فالکون هِوی

یک ماشین در فضا

ایلان ماسک پیش از ارسال فالکون هِوی اعلام کرده بود که محموله این راکت متفاوت با بلوک‌های آهنی است. محموله‌ای که فالکون‌ هِوی به فضا ارسال کرد یک ماشین بود؛ خودروی شخصی ایلان ماسک، یعنی یک تسلا رودستر که راننده آن استارمن (Star Man) است. ماکت آدمک استارمن در این ماشین، نمونه اولیه لباس فضانوردان اسپیس ایکس را به تن دارد. این لباس در سفر خدمه ایستگاه بین المللی فضایی با کپسول دراگون استفاده خواهد شد.

ارسال یک ماشین تسلای آلبالویی رنگ که استارمن پشت فرمان آن نشسته است به نظر بیشتر یک نمایش تبلیغاتی است.

نمایی واقعی از ماشین تسلا رودستر در فضا

البته نباید فراموش کرد که این ماشین در مداری به دور خورشید می‌گردد که از نزدیک زمین و مریخ عبور می‌کند. این مدار می‌تواند یک مسیر برای ارسال تجهیزات به مریخ باشد که در ساخت مستعمره انسان‌ها در مریخ مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاید روزی انسان‌ها از این مسیر به فضا بروند.

مدار ماشین تسلا در فضا که از نزدیک مریخ و زمین عبور می کند.

به هرحال این تصویر فعلا مانند فیلم‌های علمی تخیلی است. همان‌گونه که روزی قدم گذاشتن بر ماه یا زندگی انسان‌ها در یک ایستگاه فضایی، موضوع فیلم‌های علمی تخیلی بود. به قول اینشتین: «تخیل از دانش مهم تر است».

اسپیس ایکس به مسیر هیجان انگیز خود در فضا ادامه خواهد داد. فعلا باید منتظر پرتاب‌های بعدی فالکون هِوی و فرود بهتری برای بوستر‌های آن باشیم. این شرکت نوید روزهای هیجان‌انگیزی را به علاقمندان فضا می‌دهد.