مهم اولین مهمان از فضای میان ستاره‌ای

براساس داده‌های جدید این مسافر از فضای میان ستاره‌ای، شکلی سیگار مانند دارد و رنگ آن تقریبا قرمز است. این سیارک ۴۰۰ متری که توسط کاشفان آن Oumuamua نام گرفته است،  احتمالا طولی۱۰ برابر عرضش دارد. این نسبت از هر سیارک یا دنباله‌داری در منظومه شمسی ما بیشتر است. با توجه به شکل متفاوت و عجیب، این سیارک می‌تواند اطلاعات مهمی از تشکیل منظومه‌های دیگر به همراه داشته باشد. 

مشاهدات و تجزیه و تحلیل‌های دانشمندان ناسا در مجله Nature به چاپ رسیده است. آنها فکر می‌کنند که این جرم غیر معمول در کهکشان راه‌شیری سرگردان بوده و صدها میلیون سال با هیچ سیستم ستاره‌ای برخورد نکرده است تا در نهایت با منظومه شمسی روبرو شده. 
توماس زورباخن مدیر ماموریت‌های علمی ناسا در واشنگتن گفت: «برای چند دهه ما پیش‌بینی کرده بودیم که چنین اجرام میان ستاره‌ای وجود دارند و حالا برای اولین بار شواهدی داریم که این ادعا را ثابت می‌کند. این کشف تاریخ‌ساز پنجره‌ای را برای مطالعه تشکیل سیستم‌هایی مانند منظومه شمسی ما باز می‌کند.»

بالافاصله پس از اعلام این کشف تلسکوپ‌های بزرگ سرتاسر دنیا، از جمله تلسکوپ بسیار بزرگ ESO در شیلی و دیگر رصدخانه‌ها، برای اندازه‌گیری مدار، اندازه و رنگ این سیارک فراخوانده شدند. یک تیم از ستاره‌شناسان به رهبری کارن میچ (Karen Meech) در هاوایی با ترکیب تصاویر ابزار FORS در تلسکوپ‌های ESO در فیلترهای متفاوت با داده‌های دیگر تلسکوپ‌ها، به این نتیجه رسیدند که این سیارک هر ۷.۵ ساعت یک بار به دور خود می‌چرخد و روشنایی آن با ضریب ۱۰ تغییر می‌کند. هیچ سیارکی یا دنباله‌داری در منظومه شمسی با چنین نسبت طول و عرض و تغییرات گسترده روشنایی وجود ندارد. بلندترین اجرامی که در منظومه شمسی دیده‌ایم حداکثر طول سه برابر عرض دارند.

رهبر این تیم ستاره‌شناسان در هاوایی، کارن میچ، گفت: «این تغییرات زیاد در روشنایی نشان می‌دهد که طول سیارک حداقل ۱۰ برابر عرض آن است و شکل پیچیده‌ای دارد. همچنین رنگ آن تقریبا قرمز و بدون تغییر است و هیچ گرد و غباری در اطراف آن وجود ندارد که باعث تغییر رنگ شود.» 

این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که Oumuamua متراکم است و از سنگ و احتمالا فلز تشکیل شده است و آب و یخ ندارد. همچنین با قرار گرفتن آن طی صدها میلیون سال تحت تاثیر تابش اشعه کیهانی رنگ قرمزی دارد. 

چندین تلسکوپ بزرگ زمینی همچنان به دنبال این سیارک هستند و به زودی سیارک از دید ما در زمین پنهان می‌شود. دو تلسکوپ فضایی ناسا (هابل و اسپیتزر) نیز به مطالعه سیارک پرداخته اند. در حال حاضر سیارک Oumuamua نسبت به خورشید با سرعت ۳۸.۳ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند. این سیارک تقریبا در فاصله ۲۰۰ میلیون کیلومتر از زمین قرار گرفته است (جایی بین مریخ و مشتری). البته مسیر آن حدود ۲۰ درجه بالاتر از صفحه سیارات و به سمت خارج است. سیارک Oumuamua در اوایل نوامبر از مدار مریخ عبور کرده و تا می ۲۰۱۸ به مدار مشتری می‌رسد. همچنین در ژانویه ۲۰۱۹ از مدار زحل می‌گذرد. به این ترتیب این سیارک منظومه شمسی ما را ترک می‌کند و به سمت صورت فلکی اسب‌بالدار می‌رود. 

رصدهای تلسکوپ‌های زمینی تا اواسط دسامبر و زمانی که سیارک تا حد زیادی کم نور شود ادامه پیدا می‌کند. این جرم در ۱۹ اکتبر توسط تلسکوپ Pan-STARRS1 در دانشگاه هاوایی و طی برنامه رصد اجرام نزدیک به زمین کشف شد. 

محاسبات اولیه نشان می‌دهد که این سیارک حدود ۳۰۰۰۰۰ سال پیش در نزدیکی محل ستاره وگا (نسرواقع) در صورت فلکی شلیاق بوده است. البته سیارک مسیر زیادی را در فضای میان ستاره‌ای طی کرده است و ۳۰۰۰۰۰ سال پیش ستاره وگا در آن مکان نبوده.

با اینکه این سیارک با نام دنباله‌دار دسته بندی شده بود، اما ESO هیچگونه فعالیت گاز کما را در اطراف آن در زمان عبور از کنار خورشید در ۹ سپتامبر ثبت نکرده است. از آن پس این جرم به عنوان سیارکی از فضای میان ستاره‌ای 1I/2017 U1 شناخته شد. 

دانشمندان حدس می‌زنند که سیارک‌هایی مشابه Oumuamua هر سال از منظومه شمسی داخلی عبور کنند اما آنها آنقدر کم نور هستند که تلسکوپ‌ها توانایی رصدشان را ندارند. 

منبع: NASA