مهم کشف بخار آب در یک سیاره فراخورشیدی

در سال های گذشته با کمک تلسکوپ های فضایی نزدیک به 4000 هزار سیاره فراخورشیدی کشف شده است، این سیارات در اندازه ها و جرم های گوناگون از کوچک و صخره ای تا غول های گازی کشف شدهاند. آنها در فواصل متفاوتی به دور ستارههای کهکشان در گردش بوده و تشکیل منظومه های خورشیدی دادهاند. اما به تازگی خبر کشف سیاره فرا خورشیدی متفاوتی منتشر شد.

این سیاره که با نام K2-18b شناخته می شود توجه دانشمندان سراسر کره زمین را به خود معطوف کرده است.  این برای اولین بار است که نشانههای وجود بخار آب در یک سیاره فرا خورشیدی که از قضا در محدوده قابل سکونت ستاره منظومه خود نیز قرار دارد، پیدا میشود. پتانسیل وجود دریاچه های آب مایع بر روی این سیاره سنگی وجود دارد. 
ستاره شناسان مرکز فضایی داده های شیمی فراخورشیدی در دانشگاه کالج لندن انگلستان پس تحلیل داده های تلسکوپ فضایی هابل به این نتایج دست پیدا کردهاند. این سیاره به دور یک کوتوله قرمز کوچک که در فاصله 110 سال نوری از ما و در صورت فلکی اسد (شیر) قرار دارد، در حال گردش است. اگر با تحقیقات بعدی این مباحث تایید شوند، این اولین سیاره فراخورشیدی خواهد بود که به طور همزمان دارای بخار آب در جو و دمای مناسب برا نگهداری آب مایع در سطح خود است. 

اگرچه با توجه به سطح بالای فعالیت کوتوله سرخ در مرکز این منظومه و در نتیجه سطح تشعشعات بالا، میتوان گفت سیاره K2-18b محیط مناسب حیاط را ندارد.  این سیاره در سال 2015 توسط تلسکوپ فضای کپلر کشف شد. جرم این سیاره 8 برابر جرم زمین است و درنتیجه گرانشی بسیار بیشتر از گرانش زمین دارد.

تیم تحقیقاتی با استفاده از داده های سال های 2016 و 2017 تلسکوپ فضایی هابل و استفاده از الگورتیم های متن باز برای تحلیل آن، توانستند اطلاعاتی در مورد اتمسفر این سیاره به دست بیاورند. بر اساس این خروجی ها به جز بخار آب، عناصر هیدروژن و هلیوم نیز در جو این سیاره وجود دارند.

بر همین اساس مقاله ای در مجله Nature Astronomy منتشر شد. نویسندگان این مقاله معتقدند که مولکول های دیگری مثل نیتروژن و متان نیز باید در جو این سیاره وجود داشته باشند؛ هرچند که وجود آنها در رصد های فعلی تایید نشده است. تحقیقات بیشتری نیاز است تا میزان پوشش ابر ها و درصد بخار آب موجود در جو این سیاره فراخورشیدی تخمین زده شود. 

سیاره K2-18b یک ابَر زمین است (سیاره ای که جرمی بین جرم زمین تا جرم نپتون دارد). با توجه به دادههای ماموریت TESS ناسا، انتظار می رود که صدها سیاره مشابه در سال های آینده کشف شود. تلسکوپهای نسل بعدی همچون جیمز وب می توانند مشخصات دقیق تری از جو سیارات فرا خورشیدی را بدست آورند.

منبع: NASA.gov