صورت فلکی کلب اصغر یا سگ کوچک Canis Minor

صورت فلکی کلب اصغر در افسانه ها
همانطور که قبلا گفته شد از آنجا که جبار، شکارچی است پس طبیعی است که سگ‌ها از آن او باشند. سگ بزرگ و سگ کوچک هردو به فاصلۀ اندکی از آسمان جبار را دنبال می کنند. افسانۀ لطیفی دربارۀ ایکاریوس (Icarius) و سگ با وفایش مرا (Mera) نقل می شود. مرا تمام عمر حتی پس از آن که صاحبش کشته شد، در کنار او ماند، بنابراین افسانه خدایان وفای مرا را با قرار دادن او در آسمان پاداش دادند و او سگ کوچک (کلب اصغر) شد.

ستارگان مهم صورت فلکی کلب اصغر
• شعرای شامی / Procyon: آلفای این صورت فلکی همان شعرای شامی است که لغت انگلیسی آن از منبع یونانی به معنای "قبل از سگ" گرفته شده است و علت آن هم طلوعش قبل از ستارۀ مجاور یعنی شعرای یمانی یا ستارۀ سگ است. شعرای شامی از ما 41/11 سال نوری فاصله دارد و چهاردهمین ستارۀ شناخته شدۀ نزدیک در آسمان و پنجمین ستارۀ نزدیک قابل مشاهده با چشم غیرمسلح است. نوع طیف این ستاره F5 IV و قدرش 4/0 است. شعرای شامی مانند شعرای یمانی دارای همدمی از نوع کوتولۀ سفید است که شابرل آن راکشف کرد. این کوتولۀ سفید خیلی به شعرای شامی نزدیک است و البته آن چنان کم فروغ است که فقط با تلسکوپ های بسیار قوی قابل مشاهده است. کهکشان راه شیری از میان دو ستارۀ شعرای یمانی و شعرای شامی عبور می کند.

• دیگر ستاره ها نظیر:
⎫ ستاره بتا ( β )- کلب اصغر / Gomeisa
بتا ( β ) – کلب اصغر یک ستارۀ آبی رنگ با قدر 89/2 است که 170 سال نوری از ما فاصله دارد.
⎫ ستاره گاما (γ) – کلب اصغر
گاما ( γ ) – کلب اصغر یک ستاره دوتایی با قدر 33/4 است.
⎫ ستاره اتا (η) – کلب اصغر
اتا ( η ) – کلب اصغر نیز یک دوتایی است.
⎫ S - کلب اصغر
یک ستارۀ متغیر از میرا (M) است.
⎫ u - کلب اصغر
متغییر سرخ رنگی است که در رده طیفی M4 قرار دارد.

اجرام عمقی صورت فلکی کلب اصغر
صورت فلکی کلب اصغر اجرام عمقی متعددی را شامل می شود اما هیچ کدام از این اجرام واضح نبوده و رصدشان بسیار دشوار است. درخشان ترین این اجرام کهکشان مارپیچی NGC 2485 با قدر ظاهری 4/12 است که در 5/3 درجۀ شمالی شعرای شامی قرار گرفته است.

منابع:
کتاب صورتهای فلکی دکتر گری مکلر
سایت های Astropixels، NASA، دانشنامۀ ستاره شناسی ستارۀ پارسی و ویکی نجوم

گردآورنده: پگاه سادات میرشفیعی